Υγρότοποι: Πηγή ζωής για τη φύση και τον άνθρωπο
10 πράγματα που δε γνωρίζατε για τους Υγρότοπους και την ιδιαίτερη σημασία τους
- Η 2η Φεβρουαρίου έχει οριστεί Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων, χάρις στη Συνθήκη Ραμσάρ που υπογράφτηκε στις 2.2.1977 αποσκοπώντας στην προστασία υδροβιοτόπων διεθνούς σημασίας. Τη Συνθήκη Ραμσάρ υπέγραψε και η Ελλάδα, και στα πλαίσια αυτής προστατεύονται 11 υγρότοποι της χώρας μας ανάμεσα στους οποίους είναι τα Δέλτα των ποταμών Έβρου, Αξιού και Αλιάκμονα, η λίμνη Κερκίνη και ο Αμβρακικός κόλπος.
- Οι υγρότοποι θεωρούνται από τα πιο παραγωγικά οικοσυστήματα με πλούσια βιοποικιλότητα. Έχουν την ιδιότητα να μετατρέπουν την ηλιακή ακτινοβολία, το διοξείδιο του άνθρακα και διάφορα στοιχεία σε οργανική ύλη και θρεπτικά συστατικά που υποστηρίζουν την τροφική αλυσίδα. Εκατοντάδες είδη ζώων, ένα σημαντικό ποσοστό των οποίων είναι προς εξαφάνιση, βρίσκουν τροφή και ζουν μόνιμα ή περιοδικά στο πλούσιο σε χλωρίδα και πανίδα περιβάλλον των υγροτόπων.
- Λειτουργούν σαν φίλτρα του τρεχούμενου βρόχινου νερού, συγκρατώντας ρύπους, φυτοφάρμακα και άχρηστες ουσίες. Έτσι, το νερό που καταλήγει στη θάλασσα είναι πλέον καθαρό και βελτιωμένης ποιότητας.
- Το έδαφος των υγροτόπων λειτουργεί σαν σφουγγάρι που απορροφά μεγάλη ποσότητα νερού την οποία ελευθερώνει σταδιακά. Ως αποτέλεσμα, μειώνεται ο κίνδυνος πλημμύρας στις περιπτώσεις ισχυρών βροχοπτώσεων ενώ παράλληλα διατηρείται η υγρασία του εδάφους στις περιόδους ξηρασίας.
- Προστατεύουν από το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αφού τα φυτά και οι υδάτινες μάζες των υγροτόπων απορροφούν μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα.
- Συμβάλλουν στη χαμηλή διακύμανση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος, με αποτέλεσμα να αμβλύνονται οι ακραίες καιρικές συνθήκες και να απολαμβάνουμε ήπιους χειμώνες και δροσερά καλοκαίρια.
- Φυτά τα οποία καλλιεργούνται κοντά σε υγρότοπους, βάλλονται λιγότερο σε περιόδους παγετού ή καύσωνα.
- Αποτελούν πολύτιμους πόρους για τη γεωργία, την κτηνοτροφία και την αλιεία.
- Χάρις στα ιδιαίτερα φυσικά τους γνωρίσματα, την πλούσια ποικιλία χλωρίδας και πανίδας και την ομορφιά των σπάνιων υδρόβιων πουλιών, οι υγρότοποι αποτελούν ιδανικούς προορισμούς για ερευνητικές και εκπαιδευτικές εξορμήσεις και οικοτουρισμό.
- Πολιτιστική αξία: Όλα τα σημαντικά οφέλη των υγροτόπων στον άνθρωπο, οδήγησαν πλήθος αρχαίων πολιτισμών να κατοικήσουν κόντα σε αυτούς (π.χ. Αίγυπτος, Μεσοποταμία). Σύμφωνα με τους αρχαίους μύθους, οι υγρότοποι στην αρχαία Eλλάδα κατοικούνταν και προστατεύονταν από θεούς. Στους περισσότερους υγρότοπους, θα βρει κανείς αρχαιολογικά και θρησκευτικά μνημεία καθώς και το έντονο αποτύπωμα του υγρού στοιχείου στην αρχιτεκτονική, την τέχνη, τα ήθη και τα έθιμα.
Τα τελευταία χρόνια, οι υγρότοποι αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα από τον ανθρώπινο παράγοντα με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται η ποιότητα νερού, να χάνεται η οικολογική τους αξία και να μειώνεται σημαντικά η έκτασή τους (από τις αρχές του αιώνα η συνολική έκταση των υγροτόπων έχει μειωθεί κατά 65%).
Οι υγρότοποι προσφέρουν απλόχερα στον άνθρωπο και το οικοσύστημα μία σειρά από οφέλη ζωτικής σημασίας, ας τους προστατεύσουμε!